(नियम ३ सँग सम्बन्धित)
१. खनिज पदार्थको प्रकृतिको आधारमा गरिएको वर्गीकरणभित्र देहायका खनिजपदार्थहरु रहनेछन् ः–
(क) धातु खनिज ः धातु खनिजको वर्गहरु भित्र देहायका खनिज पदार्थहरु रहनेछन् ः–
१. सुन २. युरेनियम ३. ल्पाटिनम ४. थोरियम ५. जस्ता ६. चा“दी ७. सिसा ८. तामा ९.
निकल १०. कोवाल्ट ११. टिन १२. टगस्टन १३. मलिडेनम १४. वेरिलियम १५. नायोवियम
१६. टान्टालम १७. कोमियम १८. भ्यानाडियम १९. विस्मुथ २०. टिटानियम २१.
अलुमिनियम २२. फलाम २३. अधातु खनिज पदार्थ वर्ग भित्र नपर्ने खनिज पदार्थहरु ।
(ख) अधातु खनिज ः अधातु खनिजको वर्गहरु भित्र देहायका खनिज पदार्थहरु रहनेछन् :-–
१. हिरा २. रुवी ३. सफायर ४. इमरल्ड ५. कोरण्डम ६. टोपाज ७. टुर्मालिन ८. गार्नेट
९. एकुमेरिन १०. काइनाइट ११. वेरिल १२. म्याग्नेसाइट १३. खरी १४. प्राकृतिक (
बायोजेनिक) ग्या“स १५. चुनढुंगा १६. फोस्फेट धाउ १७. क्रिष्टल क्वार्ज १८. फेल्डस्पार १९.
क्यालसाइट २०. डोलोमाइट २१. शालिग्राम तथा अन्य फोसिलहरु २२. गे्रफाइट २३. जिप्सम
२४. नुन २५. गेरु २६. औद्योगिक माटो २७. साधारण माटो २८. फायर क्ले २९. सिलिका
बालुवा ३०. केओलिन ३१. अभ्रख ३२. पत्थर कोइला ३३. मट्टी कोइला ३४. मार्बल ३५.
ग्रेनाइट ३६. साइनाइट ३७. एम्फिबोलाइट ३८. क्वार्जाइट ३९. साधारण निर्माण ढुंगा,
बालुवा, गिट्टी तथा स्लेट ४०. डेकोरेटिभ ढुंगा ।
२. खनिज पदार्थको महत्वको आधारमा गरिएको वर्गीकरणभित्र देहायका खनिज पदार्थहरु
रहनेछन् ः-
(क) अति महत्वपूर्ण खनिज :-
१. सुन २. युरेनियम ३. ल्पाटिनम ४. थोरियम ५. हिरा ६. रुबी ७. सफायर ८. इमरल्ड
९. कोरण्डम ।
(ख) महत्वपूर्ण तथा बहुमूल्य खनिज :-
१. जस्ता २. चा“दी ३. सिसा ४. तामा ५. निकल ६. कोवाल्ट ७. टिन ८. टंगस्टन ९.
मलिडेनम १०. बेरिलियम ११. नायोबियम १२. टान्टालम १३. क्रोमियम १४.
भ्यानाडियम १५. विस्मुथ १६. टिटानियम १७. टोपाज १८. टुर्मालिन १९. गार्नेट २०. एकुमेरिन
२१. काइनाइट २२. बेरिल २३. म्याग्नेसाइट २४. खरी २५. प्राकृतिक (बायोजेनिक) ग्या“स
२६. चूनढुंगा २७. फोस्फेट धाउ २८. क्रिष्टल क्वार्ज २९. फेल्डस्पार ३०. क्यालसाइट
३१. डोलोमाइट ३२. शालिग्राम तथा अन्य फोसिलहरु ३३. ग्रेफाइट ३४. जिप्सम ।
(ग) सामान्य खनिज :-
१. अलुमिनियम २. फलाम ३. ४. नुन ५. गेरु ६. औद्योगिक माटो ७. साधारण माटो ८. फायर
क्ले ९. सिलिका बालुवा १०. केओलिन ११. अभ्रख १२. पत्थर कोइला १३. मट्टी कोइला १४.
मार्बल १५. ग्रेनाइट १६. साइनाइट १७. एम्फिबोलाइट १८. क्वार्जाइट १९. साधारण निर्माण
ढुंगा, बालुवा, गिट्टी तथा स्लेट २०. डेकोरेटिभ ढुंगा २१. अति महत्वपूर्ण खनिज र महत्वपूर्ण
तथा बहुमुल्य खनिज भित्र परेका खनिज पदार्थ बाहेकका अन्य खनिज पदार्थहरु ।